Ieper, vroeger sprak men van Ieperen, is een stad in de Westhoek, in het zuidwesten van de Belgische provincie West-Vlaanderen. De stad telt bijna 35.000 inwoners en is daarmee de zesde grootste stad van West-Vlaanderen en de grootste stad in de Westhoek. De bijnaam van Ieper luidt ‘de Kattenstad’ of sinds het bezoek van paus Johannes Paulus II, ‘Vredesstad’.
In de winter van 2008 zijn wij een aantal dagen naar deze mooie stad toegereden. Niet alleen om de stad, die weer helemaal in oude staat is hersteld, zelf te bekijken, maar om ook een beeld te krijgen hoe de Eerste Wereldoorlog te stad en de omgeving geteisterd heeft.
Klik voor een foto-indruk van deze stad op deze link.
Reisverslag:
Ieper heeft niet alleen als Middeleeuwse lakenstad naam gemaakt, maar zoals gezegd veel bekendheid gekregen door de rol die de stad speelde in de Eerste Wereldoorlog. Tijdens de volledige duur van de Eerste Wereldoorlog was de stad aan drie zijden omringd door Duitse troepen. Door de Britse verdedigers werd deze boog in het front de ‘Ypres Salient’ genoemd. Eenzelfde situatie deed zich eveneens voor, verder naar het zuidoosten, bij de Franse stad Verdun.
De Duitsers slaagden er in deze jaren niet in de stad te veroveren. De Duitse cavalerie had – nog voor de gevechten begonnen rond Ieper – de stad kunnen binnendringen en doortrekken; deze veldtocht duurde echter maar enkele dagen. Daarna vonden er vier grote veldslagen rond de stad plaats.
Op 21 oktober 1914 begon de Eerste Slag om Ieper. Het 26e Duitse reservekorps stond tegenover Franse en Britse troepen. Om zes uur vielen de Duitsers aan, maar ze verloren al gauw de strijd. De Duitse soldaten probeerden het later nog twee maal, maar zonder succes. Op 22 november 1914 besloot het Duitse oppercommando het offensief te staken. De Tweede Slag om Ieper begon op 14 april 1915 rond Hill 60. Het waren opnieuw de Duitsers die het opnamen tegen de Fransen en Britten. Deze slag staat vooral bekend omdat er voor het eerst chloorgas werd gebruikt nabij Ieper. De Duitsers maakten gebruik van gifgas op 22 april 1915. Later is door de Duitsers ook mosterdgas gebruikt. Het kreeg zo de benaming ‘yperiet’ omdat het hier voor het eerst op grote schaal werd ingezet. Op 31 juli 1917 begon de Derde Slag om Ieper. De Britse veldmaarschalk sir Douglas Haig wilde de Duitsers de genadestoot toebrengen. De slag zelf werd gestreden op 10 november 1917. Men noemt de slag ook wel de Slag om Passendale, naar het dorpje nabij Zonnebeke. Dit dorpje werd geheel verwoest. Op 18 maart 1918 werd de Vierde en laatste Slag om Ieper gestreden. Na deze laatste slag was de stad Ieper geheel verwoest. Op 28 september 1918 verlieten de Duitsers tenslotte het dorpje Langemark. Ruim zes weken later, op 11 november 1918 om elf uur in de ochtend was de oorlog officieel afgelopen.
De stad Ieper was geheel verwoest. Na de oorlog gingen stemmen op om de stad niet meer op te bouwen maar zo te laten liggen, als macaber gedenkteken. Toch werd de stad weer teruggebracht in de vooroorlogse staat, grotendeels met Duits geld, onderdeel van de afgedwongen ‘Wiedergutmachung’. De wederopbouw duurde meer dan veertig jaar. Voor velen, en met name de Britten, is Ieper het middelpunt van de herdenking van de Eerste Wereldoorlog. De velden rond de stad zijn bezaaid met meer dan 170, zeer goed onderhouden, begraafplaatsen, zoals Tyne Cot Cemetery en de Duitse begraafplaats bij Langemark.